Το ετήσιο Forum για τα Μικρά Κράτη στην Παγκόσμια Πολιτική διοργανώνεται από το Ινστιτούτο Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Αμυντικών Αναλύσεων του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Πρόκειται για μία συνδιοργάνωση με το Τμήμα για τα Μικρά Κράτη στην Παγκόσμια Πολιτική του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου για τις Διεθνείς Σπουδές.
Τα μικρά κράτη πάντα προσπαθούσαν να μετριάσουν τις επιπτώσεις της ασυμμετρίας ισχύος μέσω της επίσημης και ανεπίσημης συνεργασίας τους. Έχουν σχηματίσει συμμαχίες, συνασπισμούς, περιφερειακές ενώσεις, με την επιδίωξη να ενισχύσουν την ασφάλειά τους, να αυξήσουν την ευημερία τους ή/και να ασκήσουν πίεση ή/και να εισαγάγουν νέες πολιτικές και κανόνες στην ατζέντα διεθνών οργανισμών. Τέτοιες προσπάθειες επέτρεψαν στα μικρά κράτη να υπερβούν το μέγεθός τους.
Η επιτυχία των χωρών της ομάδας Visegrad να καθορίσουν την ατζέντα της ΕΕ κατά τη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης και κατά τη διαδικασία επιλογής κορυφαίων θέσεων εργασίας στην ΕΕ το 2019, η αυξανόμενη συνεργασία μεταξύ των μικρότερων δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο, η πρωτοβουλία των ηγετών των Σκανδιναβικών χωρών να εισαγάγουν σκανδιναβικές λύσεις σε παγκόσμιες προκλήσεις, η συνεργασία μικρών κρατών μέσω επίσημων και ανεπίσημων διαύλων συνεργασίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid19, η δυναμική νέων συμμαχιών στη Μέση Ανατολή, δείχνουν ότι η συνεργασία μικρών κρατών βρίσκεται σε άνοδο, παρά την αποδιοργάνωση της φιλελεύθερης τάξης, ή ίσως εξαιτίας της. Στόχος μας είναι να εστιάσουμε στις εναλλακτικές μορφές περιφερειακής συνεργασίας μικρών κρατών.
Οι μελέτες για τα μικρά κράτη αναγνωρίζουν τη σημασία που έχει η συνεργασία, είτε πρόκειται για διεθνή είτε για περιφερειακή συνεργασία, για τα μικρά κράτη. Ωστόσο, η βιβλιογραφία επικεντρώνεται κυρίως στις στρατηγικές και τις επιδόσεις των μικρών κρατών στο πλαίσιο διεθνών ή περιφερειακών θεσμών. Από το πεδίο λείπει η σύγχρονη, συστηματική και συγκριτική έρευνα για το θέμα των μικρών κρατών ως φορέων περιφερειακής συνεργασίας και διαμορφωτών περιφερειακών κόσμων. Στόχος του Forum είναι να καλύψει αυτό το κενό. Οι συμμετέχοντες θα προβληματιστούν σχετικά με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της συνεργασίας των μικρών κρατών με περιφερειακή εστίαση. Θα διερευνήσουν, μεταξύ άλλων, την προέλευση της συνεργασίας μικρών κρατών στην τρέχουσα διεθνή τάξη, τις μορφές που μπορεί να λάβει η συνεργασία μικρών κρατών, τους παράγοντες που συμβάλλουν στην ανθεκτικότητα της συνεργασίας μικρών κρατών και τους στόχους της συνεργασίας μικρών κρατών. Σε αυτό το πλαίσιο θα μελετηθούν περιπτώσεις συνεργασίας στη Σκανδιναβία, τη Μέση Ανατολή, την κεντρική Ευρώπη, την Ανατολική Μεσόγειο, τη Νότια Αμερική, τα Βαλκάνια, την νοτιοανατολική Ασία.
Το Forum συνεισφέρει στο πεδίο μελέτης των διεθνών σχέσεων των μικρών κρατών με τρεις διαφορετικούς τρόπους. Πρώτον, είναι μια έκκληση για παγκοσμιότητα στη μελέτη των Διεθνών Σχέσεων, κατανοώντας την παγκοσμιότητα στην πιο περιεκτική της μορφή, τόσο από την άποψη του μεγέθους των κρατών, όσο και από την άποψη της γεωγραφίας και της εστίασης στην περιφέρεια. Θα συζητήσει περιπτώσεις από τον παγκόσμιο Βορρά και τον παγκόσμιο Νότο με ίσους όρους. Θα φέρει επίσης στο προσκήνιο το ζήτημα της μικρότητας και των εναλλακτικών μορφών συνεργασίας, προσθέτοντας έτσι στη συζήτηση για την περιφερειακή πολικότητα που φαίνεται να επικεντρώνεται μόνο στις μεγάλες δυνάμεις, την οπτική των μικρών κρατών. Θέτοντας την περιθωριακότητα στο επίκεντρο της ανάλυσης, ρίχνει νέο φως στα αουτσάιντερ των διεθνών σχέσεων. Για τους σκοπούς αυτού του Forum η περιθωριακότητα νοείται ως γεωγραφική περιθωριακότητα, αλλά και ως η ικανότητα ενός κράτους να διαδραματίζει μόνο έναν περιθωριακό ρόλο στην παγκόσμια πολιτική. Δεύτερον, η περιφερειακή προοπτική του προσθέτει στις πρόσφατες προσπάθειες επανεξέτασης της συγκριτικής περιφερειοποίησης, καθώς φέρνει στο προσκήνιο την περιφερειοποίηση από τη σκοπιά των μικρών κρατών και θέτει το έδαφος για συγκριτική ανάλυση όσον αφορά διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές αλλά και περιφερειοποίηση διαφορετικών μεγεθών και τύπων. Τέλος, το Forum ενθαρρύνει τον θεωρητικό πλουραλισμό και τον εκλεκτικισμό, αναγνωρίζοντας τις αρετές της θεωρητικής σύνθεσης. Με τον τρόπο αυτό, στόχος μας είναι να παρέχουμε νέες προοπτικές που εμπλουτίζουν το γνωστικό αντικείμενο των Διεθνών Σχέσεων γενικότερα και προάγουν τη συζήτηση για τη μικρότητα στη θεωρία των Διεθνών Σχέσεων ειδικότερα.
Πρόγραμμα Forum
Wednesday 9 October
University of Macedonia, Egnatias 156 3rd floor
10:00-10:15 Welcome remarks
10:15-11:00 Regional cooperation takers or makers? The agency of small states in the making of regional cooperation in South America.
11:05-11:50 Small states’ behaviour in a region of competing cultures of anarchy: Balkans as a region of enemies, rivals, friends and family-in-law
11:50-12:05 Break
12:05 -12:50 Smaller-state Group Successes and Failures: Content-analysis determination from the Visegrad Group
12:55-13:40 No Silver Bullet: International Relations Theories and Lesser Power Cooperation in the Eastern Mediterranean
13:50-15:00 Lunch
18:00-19:45 From Washington to the World: Regional Perspectives on the U.S. Elections and the Future of Global Affairs
University of Macedonia, 1st Floor Ilias Kouskouvelis Conference Room
Thursday 10 October
9:00-9:45 Central American Small States: Similar Pressures and Diverse Dynamics in a Fragmented Region
9:50-10:35 Community, Cluster or Club? Competing Constructions of Nordic Regional Leadership
10:35-10:50 Break
10:50-11:35 Small State Leadership and the Quest for Security in the Arab Gulf: Reactive Consolidation on the Regional Level
11:40 -12:20 Concluding remarks and next steps
12:30-14:00 Lunch
Το Forum υποστηρίζεται από την Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και τον Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο για τις Διεθνείς Σπουδές (European International Studies Association).
